Historia Wydziału

70 LAT WYDZIAŁU TECHNOLOGII I INŻYNIERII CHEMICZNEJ 
Politechniki Bydgoskiej im. J. i J. Śniadeckich, Bydgoszcz 

Rys historyczny

Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej jest jednym z dwóch najstarszych wydziałów, pierwszej w historii Bydgoszczy wyższej uczelni technicznej - Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej, która powstała w 1951 roku. Wieczorową Szkołę Inżynierską tworzyły dwa wydziały: Mechaniczny z siedzibą w Bydgoszczy oraz Chemiczny. Początkowo część Wydziału Chemicznego (tzw. Oddział A) zlokalizowana była przy Zakładach Sodowych w Mątwach, natomiast druga część (tzw. Oddział B) przy Zakładach Chemicznych „ERG” w Bydgoszczy. Dziekanem Oddziału A został dr inż. Stefan Jajte. Pierwszym dziekanem Oddziału B (w latach 1951-1953) był dr inż. Jerzy Olszewski, ówczesny dyrektor techniczny Zakładów Chemicznych „ERG”, późniejszy minister przemysłu chemicznego a  kolejnym (w latach 1953-1957) – doc. dr inż. Antoni Swinarski. 

Pierwsza uroczystość inauguracji roku akademickiego 1951/1952 na dwóch Wydziałach Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej miała miejsce 17 września 1951 roku w auli Technikum Mechaniczno-Elektrycznego przy ul. Zygmunta Augusta 20. Oficjalnie Wieczorową Szkołę Inżynierską w Bydgoszczy Rada Ministrów powołała 10 stycznia 1952 roku (Dziennik Ustaw Nr 3/1952, poz. 21). W 1955 roku, po czterech latach nauki, po przygotowaniu pracy dyplomowej oraz zdaniu egzaminu dyplomowego pierwszy rocznik studentów uzyskał dyplom inżyniera. Do przeprowadzenia egzaminu dyplomowego Minister Szkolnictwa Wyższego powołał specjalną Komisję Egzaminów Dyplomowych. Podczas uroczystości 55-lecia WTiICh pierwsi absolwenci zostali uhonorowani przez Radę Wydziału specjalnymi dyplomami.

W roku 1957 Wydział Chemiczny zawiesił swoją działalność. Wstrzymanie jego działalności spotkało się z dezaprobatą przedstawicieli przemysłu, otoczenia gospodarczego i władz politycznych województwa, albowiem fabryki chemiczne Kujaw i Pomorza odczuwały brak kadr, a plany rozwoju gospodarczego regionu przewidywały znaczną rozbudowę tego przemysłu. 

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 1964 roku (obowiązującego od 1 stycznia 1964 roku) Wieczorowa Szkoła Inżynierska w Bydgoszczy została przekształcona w Wyższą Szkołę Inżynierską (Dziennik Ustaw Nr 35-1964 - poz. 230). Na mocy tego rozporządzenia Wyższa Szkoła Inżynierska w Bydgoszczy uzyskała uprawnienia do prowadzenia nauczania w trybie studiów dziennych i studiów dla pracujących (wieczorowych i zaocznych). Absolwenci Uczelni uzyskiwali tytuł zawodowy inżyniera.
Reaktywowanie działalności Wydziału, pod nazwą: Wydział Technologii Chemicznej, nastąpiło na mocy zarządzenia Ministra Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 maja 1966 r. Dziekanem Wydziału został doc. dr Alfons Borchardt. W chwili powstania Wydziału zatrudnionych było 12 pracowników naukowo-dydaktycznych. Baza laboratoryjna składała się wówczas z Zakładu Chemii Ogólnej, Pracowni Technologii Celulozy oraz Pracowni Chemii Jakościowej i Ilościowej. Wydział zajmował część parteru i pierwszego piętra gmachu przy ul. Seminaryjnej 3, zajmowanego do 1965 roku przez Studium. Nauczycielskie.

Skrzydła gmachu oraz drugie i trzecie piętro były zajęte przez Dom Studenta, stołówkę 

i mieszkania prywatne. Gmach (wybudowany w latach 1905-1907) nie posiadał odpowiadającej wymogom wydziału chemicznego instalacji elektrycznej, wodnej i gazowej. W związku z tym Dziekan i Rada Wydziału miały do rozwiązania trudne zadanie opracowania koncepcji organizacyjnej wydziału, dostosowanej do zaprogramowanych specjalizacji oraz pozyskania kolejnych pracowników naukowo-dydaktycznych i technicznych, szczególnie do przyszłych zespołów specjalistycznych. Dzięki przychylności władz uczelni i pomocy zakładów przemysłowych oraz ogromnemu zaangażowaniu wszystkich pracowników Wydziału baza lokalowa została poddana generalnej rekonstrukcji i adaptacji. W roku 1972 kadra nauczycielska Wydziału składała się z 40 osób, w tym siedmiu docentów. Pozwoliło to na uzyskanie przez Wydział zezwolenia ministra na uruchomienie dziennych studiów magisterskich, na których pierwsi studenci rozpoczęli naukę w 1973 roku.

W sierpniu 1974 roku Rada Ministrów (Dz. U. nr 30 poz. 178 z dnia 20 sierpnia 1974 roku) opublikowała rozporządzenie, na mocy którego z dniem 1 października 1974 roku nastąpiło połączenie Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy oraz bydgoskiej Filii Akademii Rolniczej w Poznaniu i powołano nową uczelnię pod nazwą: Akademia Techniczno-Rolnicza im. J. i J. Śniadeckich w Bydgoszczy, której rektorem został pracownik Wydziału Technologii Chemicznej doc. dr hab. Jerzy Roszak.
5 lutego 1975 roku w Dzienniku Urzędowym nr 3/75 MNSZWiT ukazało się zarządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w sprawie struktury organizacyjnej Akademii Techniczno-Rolniczej im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy. Uczelnia przeszła na strukturę instytutową, a w jej skład wszedł Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej spełniający funkcję wydziału. Istniejące zespoły przedmiotowe przekształcono w zakłady naukowo-dydaktyczne. W 1978 r. po włączeniu do Instytutu Technologii i Inżynierii Chemicznej Zakładu Chemii Rolnej z Instytutu Rolniczego, dziekanem został prof. dr hab. Włodzimierz Łoginow. 

W tym samym czasie zespół doc. dr. Wojciecha Wiśniewskiego z Instytutu Rolniczego został połączony z Zakładem Chemii Ogólnej.

W roku 1985 Instytut został przemianowany na Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, zmieniając strukturę wewnętrzną na katedry i samodzielne zakłady. W 1997 roku Katedra Chemii Środowiska Naturalnego. Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej utworzyła Stację Monitoringu Związków Organicznych w Środowisku. W roku 1998, na wniosek Senatu ATR, samodzielny dotychczas Instytut Matematyki i Fizyki został przyłączony do Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej z zachowaniem dużej autonomii. 

30 października 2006 roku w Auditorium Novum Prezydent RP Lech Kaczyński, w obecności Rektorów i pracowników Uczelni złożył podpis pod ustawą przekształcającą Akademię Techniczno-Rolniczą w Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy. 

Pracownicy Wydziału, w czasie jego istnienia, pełnili najwyższe funkcje w strukturach naszej Uczelni. Pierwszym rektorem WSI, od 1951 r. do 1967 r. był chemik, prof. zw. dr Ernest Pischinger. Dlatego w 1991 roku Senat ATR na swoim 138. posiedzeniu podjął uchwałę o nadaniu auli Wydziału imienia prof. E. Pischingera. 22 kwietnia 2004 roku na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej odbyło się uroczyste spotkanie poświęcone pamięci pierwszego rektora WSI. W obecności m.in. córki prof. E. Pischingera odsłonięto tablicę pamiątkową oraz wygłoszono referaty związane z życiem rodzinnym, działalnością naukową i organizacyjną prof. Ernesta Pischingera. W latach 1974 – 1981 rektorem ATR był prof. dr hab. inż. Jerzy Roszak, kierownik Zakładu Inżynierii Chemicznej, a w latach 1993 – 1996 prof. dr hab. Jerzy Pączkowski, kierownik Katedry Fizykochemii i Technologii Związków Organicznych. Od 2008 do 2016 roku funkcję Rektora pełnił dr hab. inż. Antoni Bukaluk, prof. nadzw. UTP z Instytutu Matematyki i Fizyki. Pracownicy Wydziału pełnili także przez kilka kadencji funkcję prorektora.

Działalność dydaktyczna i naukowa na Wydziale prowadzona jest aktualnie w 3 katedrach, w skład których wchodzi 7 samodzielnych zakładów oraz w dwóch zakładach stanowiących jednostki Instytutu Matematyki i Fizyki. W strukturze Wydziału funkcjonują także Wydziałowe Laboratorium Doświadczalne i Pracownia Komputerowa. 

Łącznie na Wydziale Technologii i Inżynierii pracują 103 osoby, w tym 20 samodzielnych pracowników naukowych – 7 z tytułem naukowym profesora i 14 profesorów uczelni, 43 adiunktów, 12 asystentów i 20 pracowników inżynieryjno - technicznych. Sprawną obsługą administracyjną zajmuje się 6 osób natomiast obsługę techniczno-gospodarczą zapewnia 1  pracownik.

Wydział (wyłączając Instytut Matematyki i Fizyki) nadal mieści się w zabytkowym gmachu przy ul. Seminaryjnej 3, który w ostatnich latach poddano gruntownej modernizacji. W latach 2009-2012 Wydział partycypował w projekcie Realizacja II etapu Regionalnego Centrum Innowacyjności finansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W ramach tego projektu utworzono, w oparciu o bazę lokalową Wydziału,  wyposażone w nowoczesną aparaturę Regionalne Laboratorium Badań Polimerów i Tworzyw Polimerowych oraz Regionalne Centrum Badań Żywności i Urządzeń Przemysłu Spożywczego oraz zakupiono aparaturę za łączną kwotę 7,4 mln zł  wzbogacając infrastrukturę pozostałych laboratoriów Wydziału. Jej wykorzystanie do realizacji prac badawczo-rozwojowych przyczyniło się do rozwoju współpracy z wieloma firmami regionu, co w wielu przypadkach przyniosło skutek w postaci wspólnie realizowanych voucherów badawczych oraz projektów finansowanych z funduszy NCBR.

W latach 2016-2019 na Wydziale został zrealizowany projekt inwestycyjny finansowany z dotacji celowej MNiSW „Modernizacja i adaptacja budynku Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej w UTP w Bydgoszczy przy ul. Seminaryjnej ” na łączną kwotę 9,8 mln zł, w ramach którego, oprócz działań poprawiających funkcjonowanie całego budynku tj. wymiany instalacji grzewczej, wentylacyjnej i przeciwpożarowej oraz naprawy dachu i wymiany okien, przeprowadzono gruntowne prace modernizacyjne 13 laboratoriów badawczo-dydaktycznych. W efekcie przeprowadzonej inwestycji dostosowano warunki prowadzenia prac laboratoryjnych do standardów obowiązujących w tym zakresie. Ciekawostkę stanowi fakt, iż w trakcie prowadzonego remontu dachu została znaleziona koperta sprzed 110 lat. Wiadomość z początków XX wieku była umieszczona w najwyższym punkcie budynku – w miedzianym talerzu wieńczącym iglicę na wieżyczce budynku. Do firmowej koperty zakładu blacharsko-dekarskiego Julius Kühnell, mistrz dekarski włożył swoją wizytówkę, kilka reklam oraz wydany 28 września 1906 roku numer fachowego pisma „Illustrierte Zeitung für Blechindustrie”. W kopercie znajdowała się też odręcznie napisana notatka datowana na 3 sierpnia 1907 roku, w której zapisane zostały prawdopodobnie nazwiska wykonawców. W odnowionym talerzu zostały umieszczone informacje dla potomnych o historii użytkowania budynku w latach 1951-2017 m.in. w postaci albumu na temat historii i współczesności uniwersytetu oraz albumu wydanego z okazji 65-lecia wydziału, a także papierowe duplikaty materiałów włożonych tam w 1907 r. przez ówczesnych budowniczych. 

Jednostki dydaktyczno-naukowe Instytutu Matematyki i Fizyki zajmują pomieszczenia w budynku F przy ul. S. Kaliskiego w Fordonie.